Banja Luka – Turska agencija za saradnju i koordinaciju (TIKA), institucija koja je dala svoj doprinos oživljavanju kulturne baštine i do sada restaurirala mnoge historijske objekte širom Bosne i Hercegovine, nastavlja da pruža podršku kako bi važni objekti ponovo zablistali punim sjajem.
TIKA je saopštila da će dovršiti preostali dio gradnje jednog od historijskih simbola Bosne i Hercegovine, Ferhat-pašine džamije u Banja Luci, najvećem gradu u entitetu Republika Srpska. Džamija je tokom rata u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. godine srušena do temelja i njeni dijelovi bačeni u rijeku Vrbas, a zemljište na kojoj se nalazila neko vrijeme se koristilo kao parking i smetljište.
U saopštenju TIKA-e je istaknuto da je agencija projektima poput restauracije mosta u Konjicu, mosta Mehmed-paše Sokolovića, Kalavun Jusuf pašine / Kuršumlija džamije, ponovne izgradnje historijske Mevlevijske tekije u Sarajevu i restauracije kuće u kojoj je rođen Alija Izetbegović, doprinijela oživljavanju historijskog i kulturnog naslijeđa u Bosni i Hercegovini.
“Nakon osvajanja Jajca, neposredno poslije pobjede kod Mohača, Banja Luka prelazi pod vlast Osmanskog Carstva, a Ferhat-paša prvo biva beg sandžački i potom bosanski beglerbeg. Ferhat-paša je bio graditelj i utemeljitelj Banja Luke kao kasabe koja prerasta u regionalni centar”, rečeno je u saopštenju TIKA-e. Navedeno je da grad, u to vrijeme važan vojni centar i predstraža na granici, od 1552. godine biva stavljen na raspolaganje bosanskih sandžak-bega. Banja Luka je bila prijestolnica bosanskog sandžaka, sve do prenošenja sjedišta u Sarajevo 1639. godine
Čuveno djelo historičara i pjesnika sa Galipolja Ali Mustafe Efendije, Zübdetü’t-tevârîhi, nastalo je upravo u ovom gradu, dok je autor bio u službi bosanskog sandžak-bega Ferhat-paše, rođaka velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića. Evlija Ćelebija je ovaj grad posjetio 1661. godine i pribilježio da grad ima dvije kule, 45 ulica, 45 džamija i mesdžida, brojne medrese, hamame, 300 dućana, bedestan sa 100 dućana i 3.700 domaćinstava.
Ferhat-pašina džamija, jedno od najvažnijih kulturno-historijskih djela iz osmanskog doba u Bosni i Hercegovini, sagrađena je 1579. godine i tokom rata između 1992-1995. godine porušena do temelja.
Projekat o ponovnoj izgradnji džamije prema izvornom izgledu, koji predvodi Islamska zajednica Bosne i Hercegovine, traje od 2001. godine. Zbog nedostatka sredstava prošle godine gradnja džamije je bila obustavljena, dok je 2009. godine TIKA pružila podršku za nabavku kamena. Jedan od važnih simbola u Bosni i Hercegovini, historijska Ferhat-pašina džamija 7. maja 1993. godine minirana je i do temelja porušena od strane srpskih četnika.
Sedmi maj, datum kada se desio incident koji je izazvao veliku tugu kod Bošnjaka, Islamska zajednica BiH je proglasila “Danom džamija”. Tokom rata u Bosni i Hercegovini porušeno je 614 džamija, 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vakufskih objekata. Restauraciju Ferhadije, nacionalnog spomenika pod zaštitom UNESCO-a i kandidata za listu svjetske baštine, izbliza prati i UNESCO.
Prva faza restauracije Ferhadije izvršena je 25. marta 2014. godine, od strane TIKA-e. U prvom dijelu projekta, koji se sastoji iz dvije faze, biće dovršeni građevinski radovi u glavnoj prostoriji za molitvu, obnova Safi-kadinog turbeta i turbeta bajraktara Mehmed-paše Sokolovića, te drugih dijelova džamije.
U okviru navedenog projekta planirano je da posebno dio prostorije predviđene za molitvu bude završen do početka mjeseca ramazana i osposobljen za molitvu. TIKA će takođe realizirati aktivnosti u sklopu druge faze projekta, koja se sastoji od postavljanja ukrasa i izrade kaligrafije.
(AA)
