Sandžak, Crna Gora, Srbija – O dosadašnjim rezultatima akcije kao i budućim planovima, razgovarali smo sa jednim od inicijatora peticije za konstituisanje prekogranične regije sandžak gospodinom Zaimom Čelebićem, predsjednikom HG Sandžak Euregio iz evropske prekogranične regije Maas-Rhein te povjerenikom za jugoistočnu Evropu pri Europaverein-GsellschaftsPolitische Bildungsgemeinschaft (GPB). Inače, Čelebić je i član gremija za dodjelu Evropske socijalne nagrade (ESP).
Rožaje Free Press: Gospodine Čelebiću, prema raspoloživim informacijama, više internet grupa se bavilo online peticijom pokrenutoj prije par sedmica. Kakvi su vaši utisci?
Zaim Čelebić: Više hiljada gradjana sa prostora Sandžaka, Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Makedonije, Kosova, USA, Kanade kao i svih zemalja Evropske unije je za relativno kratko vrijeme pružilo podršku online peticiji sa pozivom na uspostavljanje prekogranične regije Sandžak. Ako se ima u vidu da svemu ovome nije prethodila nikakva aktivna kampanja kao i činjenica da iza online peticije stoje nestranačke ličnosti i organizacije, po svemu sudeći u Sandžaku postoji izuzetno interesovanje za projekt prekogranične regije Sandžak po ugledu na evropske regije.
RFP: U Vašim dosadašnjim nastupima ste potencirali ekonomski interes konstituisanja prekogranične regije Sandžak. Da li bi se moglo očekivati puno više zainteresovanih investitora koji bi u partnerskom onosu sudjelovali u budućim investicionim projektima?
Čelebić: Posebno interesovanje je pokazala brojna sandžačka dijaspora koju pored uticajnih ljudi iz javnog života evropskih i svjetskih metropola, čine i poznati i veoma cijenjeni poslovni ljudi od kojih se očekuje da dio svog kapitala i znanja prenesu u domovinu i na taj način pomognu razvitku područja u pograničnom dijelu Srbije i Crne Gore. Prekogranična regija Sandžak bi kroz svoje konstituisanje doprinijela stvaranju povoljnog poslovnog ambijenta sa nizom pogodnosti uslovljenim prekograničnom saradnjom kroz mješovite industrijske zone, zajedničke projekte u domenu poljoprivrede, na polju korištenja energetski obnovljivih izvora energije, zaštite prirodne sredine, vodoprivrede i šumarstva, turizma, kao i drugim oblastima gdje dolazi do izražaja promocija dobrosusjedskih odnosa i prekogranična regionalna saradnja. Samim činom konstituisanja stvorila bi se bitna pretpostavka za direktne aplikaije prema fondovima EU sa namjenskim sredstvima u svrhu poboljšanja uslova života u pograničnim regijama.
RFP: Koja je osnovna svrha i namjena sredstava iz fondova EU za projekte prekogranične saradnje? Može li se desiti da odobrena sredstva ipak ne stignu tamo gdje su namijenjena, odnosno da glavnu korist opet imaju centri?
Čelebić: Svrha podsticajnih mjera je zapravo stvaranje boljih uslova života i rada u pograničnim regionima, kako bi se na taj način nadomjestilo izvjesno zaostajanje za centrima u pogledu privrednih, kulturnih, infrastrukturalnih i drugih sadržaja. Svjedoci smo potreba sandžačkih komuna sa obje strane granice kao i samih građana koji ovih dana zbog nemogućnosti da sebi i svojim familijama obezbijede najminimalnije egzistencionalne uslove za život, u velikim talasima napuštaju svoje domove sa namjerom trajnog iseljenja. Sredstva dodijeljena za projekte u pograničnim regionama se direktno slivaju ka korisniku uz obaveznu kontrolu načina korištenja istih od strane ovlaštenih institucija EU. Time se pored transparentnosti postiže i kriterijum isključivo namjenskog utroška sredstava tako da su efekti vidljivi kroz povećan obrt te radno angažovanje na ostvarivanju projekta u samom regionu, dakle, tamo gdje je pomoć najpotrebnija.
RFP: Kakvi su dalji planovi po pitanju realizacije ovog projekta?
Čelebić: Neosporno je da je projekt prekogranične regije Sandžak zasnovan na evropskim standardima i principima i da je to projekat budućnosti u interesu prije svega građana Sandžaka sa obje strane granice, a potom i Srbije i Crne Gore pa i cjelokupnog regiona. Neosporan je i stav EU po ovom pitanju koja u suštini prekograničnu saradnju postavlja kao primarni zadatak za sve članice-kandidate za prijemu u EU. Neosporna je i podrška Brisela te ujedno i očekivanja evropske administracije da bez njenog uplitanja ovakve projekte iznesemo na svojim plećima. Ukoliko se žele obustaviti negativni trendovi kojima je izložen ovaj region i koji sa sobom nose opasnost sa nesagledivim posljedicama, neophodno je da odgovorni ljudi, prvenstveno oni koji su zastupljeni u vladama Srbije i Crne Gore, iskoriste povoljnosti koje se nude kroz prekograničnu saradnju te zauzmu aktivnu ulogu na projektu konstituisanja moderne evropske prekogranične regije Sandžak u interesu svih građana kao i država Srbije i Crne Gore. Ovih dana ćemo uputiti zvaničnu ponudu na najveće adrese u Beogradu i Podgorici kroz koju ćemo naglasiti želju pružanja neophodne pomoći kod realizacije ovog projekta. Iako projekat moderne prekogranične regije Sandžak po uzoru na evropske prekogranične regione, posebno na Euregio Maas-Rhein, ne predstavlja politički projekt, ipak je neminovno naglasiti njegovu važnost i sa ovog aspekta jer se njime u bitnome doprinosi političkoj stabilnosti regiona. Konstituisanjem prekogranične regije Sandžak doći će do osjetne relaksacije u međunacionalnim, međuvjerskim kao i uopšteno političkim odnosima. S obzirom na nepostojanje jedinstvenog stava među političkim strankama sa prostora Sandžaka po ovom pitanju te nedovoljne informisanosti ne samo građana već i onih koji se namaću kao meritorni sagovornici na ovu temu, smatramo da bi Vlade obje države trebale iskoristiti ponudu nestranačkih ličnosti te ozbiljno uzeti u razmatranje ovaj projekt od obostrane koristi kroz koji se prožimaju nesporne evropske vrijednosti sa krunom dobrosusjedske saradnje među državama i narodima.
(Rožaje Free Press)
